Τα ψάρια διαθέτουν κι εκείνα τις πέντε γνωστές μας αισθήσεις, προσθέτοντας σ’ αυτές και το εκπληκτικό βιολογικό όργανο, την «πλευρική γραμμή» που θα μπορούσαμε άνετα να την χαρακτηρίσουμε «έκτη αίσθηση» καθώς επιτρέπει στα ψάρια να έχουν μια τέλεια αντίληψη σημάτων που διαβιβάζονται μέσω κυμάτων πίεσης.
Αντίθετα, η γεύση και η αφή αποτελούν τις κατώτερες αισθήσεις των ψαριών καθώς δεν είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένες ενώ η όραση αναμφισβήτητα παίζει σημαντικό ρόλο.
Όραση
Παρά το γεγονός ότι η δομή του ματιού του ψαριού είναι πολύ κοντά στο ανθρώπινο, αποτελείται δηλαδή από τα ίδια μηχανικά μέρη, αλλάζει λόγω του σχήματος αυτών των μερών και του τρόπου που αυτά συνδέονται. Το κύριο στοιχείο που τα κάνει να ξεχωρίζουν είναι η θέση που είναι τοποθετημένα στο σώμα του ψαριού. Η πλάγια τοποθέτησή τους στο κεφάλι του ψαριού προσφέρει διπλή μονοφθάλμια όραση που οι νευρικές της απολήξεις διασταυρώνονται στον εγκέφαλο. Ωστόσο, το ευρύ πεδίο όρασης που δημιουργείται από την πλάγια τοποθέτηση των ματιών έχει μικρή αποτελεσματικότητα καθώς αυτό δημιουργεί μια σημαντική έλλειψη προοπτικής. Εξαίρεση αποτελεί ένα πολύ μικρό τμήμα του μπροστινού τόξου όπου η γωνία πεδίου των δύο ματιών υπερκαλύπτεται.
Όσφρηση
Εκτός από την όραση, που όπως αναφέραμε πιο πάνω αναμφισβήτητα αποτελεί πρωταρχική αίσθηση των ψαριών (παρά τους περιορισμούς που τη διακρίνουν), η όσφρηση παίζει κι αυτή σημαντικό ρόλο και σαφώς τα ψάρια την εκμεταλλεύονται πολύ. Το νερό έχει καλή μνήμη και γι’ αυτό διατηρεί στις μικροσκοπικές πτυχές του το ίχνος οποιασδήποτε παρουσίας ακόμα και της πιο μικρής. Αναφερόμαστε σε ένα ίχνος που μπορεί να ταξιδέψει παρασυρόμενο από τα κύματα, τα ρεύματα, στην κάθε ανατάραξη δηλαδή, κι έτσι να δείξει το δρόμο στα ψάρια. Η όσφρηση είναι η αίσθηση που οδηγεί τα ψάρια στην αναζήτηση της τροφής τους στο σκοτάδι, και όχι μόνον, είτε αυτά ζουν και κινούνται στην θάλασσα είτε στον μικρόκοσμο ενός ενυδρείου.
Ακοή
Εξ ίσου ανεπτυγμένη είναι και η αίσθηση της ακοής στα ψάρια. Αρκεί να σκεφτούμε ότι ο ήχος από το χτύπημα του τζαμιού του ενυδρείου αναστατώνει τα ψάρια, γι’ αυτό και ενδείκνυται αυστηρά να αποφεύγεται. Το εσωτερικό αφτί των ψαριών, δεν λειτουργεί μόνο για την αντίληψη του ήχου αλλά και για τον προσανατολισμό και τη διαχείριση της ισορροπίας στον τριδιάστατο χώρο τους. Οι ωτόλιθοι που βρίσκονται στα αφτιά των ψαριών κατέχουν τον ρόλο του τυμπάνου ενώ τα αισθητήρια κύτταρα που βρίσκονται σε αυτά είναι κατανεμη
μένα σε κανάλια με υγρό. Σε πολλά είδη, η αίσθηση του ήχου ενισχύεται από την νηκτική κύστη.
Πλευρική γραμμή
Είναι το σημαντικότερο χαρακτηριστικό των ψαριών και ουσιαστικά πρόκειται για ένα σύνολο καναλιών που διατρέχει κατά μήκος τις δύο πλευρές του ψαριού και μέσα σε αυτά περιέχονται αισθητήρια κύτταρα, οι νευρομαστοί όπως ονομάζονται, και είναι ευαίσθητα στις κυμάνσεις που δημιουργούνται στα μόρια του νερού. Οι νευρομαστοί έχουν την ιδιότητα αλληλεπιδρώντας με άλλα όργανα του νευρικού συστήματος να μεταφέρουν στον εγκέφαλο την πληροφορία γρήγορα, ακρίβεια και κάθε λεπτομέρεια. Πράγματι, χάρη στην πλευρική γραμμή τα ψάρια είναι ικανά να μεταξύ άλλων να προσανατολίζονται κι επίσης είναι αυτή που αποτρέπει τα ψάρια από το να χτυπούν στα τοιχώματα του ενυδρείου. Σε κάποια είδη ψαριών, η πλευρική γραμμή είναι ιδιαίτερα ευδιάκριτη με γυμνό μάτι, ενώ σε άλλα, όπως και στα χρυσόψαρα, δεν διακρίνεται εύκολα.
Σημείωση: Τα στοιχεία για αυτό το κείμενο αντλήθηκαν στην πλειοψηφία τους από ένα άρθρο του Stafano Navarrini, ο οποίος απευθύνεται κυρίως σε υποβρύχιους ψαροκυνηγούς. Ωστόσο, μιας και η ανατομία των ψαριών δεν διαφέρει, άσχετα με το αν αυτά ζουν στη θάλασσα, σε μια λίμνη ή σε ένα ενυδρείο, θεώρησα καλό να το γράψω ώστε να βοηθήσει να κατανοηθεί καλύτερα ο τρόπος που τα ψάρια χρησιμοποιούν τις 5 + 1 αισθήσεις τους.
{snippet author-carolina}
{snippet goforum-xaraktiristika}